Η περίοδος της εγκυμοσύνης είναι μία ιδιαίτερη χρονική στιγμή στη ζωή κάθε γυναίκας. Η ιδέα του ερχομού ενός παιδιού τη γεμίζει με αισιοδοξία και  χαρά, καθώς αισθάνεται την απόλυτη ολοκλήρωση με το σύντροφό της. Η περίοδος που ακολουθεί μετά τη σύλληψη χαρακτηρίζεται από έντονες αλλαγές ψυχολογικές και σωματικές. Οι ψυχολογικές διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα, αλλά οι σωματικές είναι χαρακτηριστικές για όλες και σχετίζονται με τη μετακίνηση των οργάνων και τη διόγκωση της κοιλιάς καθώς μεγαλώνει το έμβρυο.

Από την πρώτη στιγμή της γονιμοποίησης υπάρχει η ανάγκη της διασφάλισης της υγείας του εμβρύου. Η ανάπτυξη των ιστών, η τροφοδότηση με θρεπτικά συστατικά μέσω του πλακούντα και φυσικά η απουσία γενετικών ανωμαλιών ελέγχονται τακτικά τους πρώτους μήνες της κυοφορίας. Η διατροφή της εγκύου πρέπει να περιλαμβάνει πολλά θρεπτικά συστατικά. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το φολικό οξύ που αποτελεί μία απαραίτητη βιταμίνη του συμπλέγματος Β.

Το φολικό οξύ είναι μία υδατοδιαλυτή (διαλύεται στο νερό δηλαδή) βιταμίνη, που ανήκει στο σύμπλεγμα βιταμινών Β. Είναι η βιταμίνη Β9, που ονομάζεται και φυλλικό οξύ γιατί η βασική πηγή της είναι τα λαχανικά με πλατιά πράσινα φύλλα (εξού και το όνομά του – ΦΥΛΛ-ικό).

Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να συνθέσουν φυλλικό οξύ και λόγω του υδατοδιαλυτού χαρακτήρα του, το σώμα το αποθηκεύει σε περιορισμένο βαθμό. Η έλλειψή του μπορεί να συμβεί όταν η διαιτητική πρόσληψη είναι ανεπαρκής ή όταν σε αυξημένη ανάγκη δεν επαρκεί  απλά μία αυξημένη πρόσληψη όπως:

  1. Συνθήκες με υψηλό ρυθμό κυτταρικού κύκλου, δηλαδή ταχεία ανάπτυξη ιστού (βρέφη, παιδιά και έφηβοι), εγκυμοσύνη και γαλουχία.
  2. Καταστάσεις όπως ενζυματικά ελαττώματα, δυσαπορρόφηση, παθολογία του πεπτικού συστήματος, ηπατοπάθεια, αλλά και όταν ο μεταβολισμός ή η χρήση ναρκωτικών παρεμβαίνει στην ικανότητα του σώματος να χρησιμοποιεί το φυλλικό οξύ.

Η ζήτηση για φολικό οξύ αυξάνεται όταν η ανθρώπινη κυτταρική ανάπτυξη είναι πολύ δραστική, όπως στην εγκυμοσύνη και τη γαλουχία. Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η χαμηλή διαιτητική πρόσληψη φυλλικού οξέος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης παιδιού με διάφορους τύπους γενετικών ελαττωμάτων, ιδιαίτερα ελαττωμάτων νευρικού σωλήνα (NTD) και πιθανόν να οδηγήσει σε κακή ανάπτυξη του εμβρύου ή του πλακούντα.

Πηγές φολικού οξέος

Σε μια έγκυο γυναίκα, λοιπόν, οι γυναικολόγοι συνιστούν τη λήψη φολικού οξέος με τη μορφή συμπληρώματος ή τροφών εμπλουτισμένων με αυτό, όπως ψωμί και δημητριακά. Οι πιο πλούσιες πηγές του μέσω της διατροφής.

  • Πράσινες σαλάτες και λαχανικά ( κατά προτίμηση σπανάκι και μπρόκολο)
  • Ρεβίθια
  • Λευκά φασόλια
  • Ώριμα παστεριωμένα τυριά
  • Φρέσκο χυμό από πορτοκάλι
  • Ανάλατους ξηρούς καρπούς, ειδικά καρύδια και φουντούκια
  • Καλαμπόκι
  • Σέλερι
  • Καρότα

Φολικό οξύ 4ης γενιάς

Το φολικό οξύ τόσο στη διατροφή μας, όσο και στα συμπληρώματα διατροφής ή σε φαρμακευτικές αγωγές υφίσταται σε διάφορες μορφές. Η καθεμία έχει διαφορετική δυναμική απορρόφησης στον οργανισμό. Τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκε από την επιστημονική κοινότητα ένα είδος φολικού οξέος που χαρακτηρίζεται 4ης γενιάς. Πρόκειται για άλας φολικού οξέος ενωμένο με γλυκοζαμίνη. Ονομάζεται μεθυλφολικό (ή 5-MTHF) και απορροφάται καλύτερα επειδή είναι σε μορφή που χαρακτηρίζεται βιονεργή. Οι βιοενεργές βιταμίνες είναι αυτές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα από το σώμα. Άλλες μορφές φολικού οξέος πρέπει να μετατραπούν πολλές φορές στο σώμα για να μπορέσουν να αξιοποιηθούν. Η βιοδιαθεσιμότητά του, δηλαδή η παραμονή του στον οργανισμό είναι 3 φορές μεγαλύτερη σε σχέση με τα άλλα φολικά οξέα παλαιότερης γενιάς που χρησιμοποιούνται σε πολλά σκευάσματα.

Για την περίοδο πριν τη σύλληψη, αλλά και για τους πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης, η διατροφική προετοιμασία του οργανισμού είναι απαραίτητη. Τα θρεπτικά συστατικά τόσο για τη γυναίκα, όσο και για το έμβρυο είναι ζωτικής σημασίας. Η εξασφάλισή τους μέσω ενός διαιτολογίου πολλές φορές δεν επαρκεί. Επιλέγοντας συμπληρώματα διατροφής με φολικό οξύ 4ης γενιάς, μπορεί να εξασφαλιστεί η απορρόφηση και η καλύτερη αξιοποίηση της πολύτιμης βιταμίνης Β9.

Γράφει η επιστημονική ομάδα της Vitamins Academy

Βιβλιογραφία

  1. World Health Organization. “Guideline: optimal serum and red blood cell folate concentrations in women of reproductive age for prevention of neural tube defects.” Issue Date: 2015
  2. Miraglia N., Agostinetto M., Bianchi D., Valoti E. Enhanced oral bioavailability of a novel folate salt: comparison with folic acid and a calcium folate salt in a pharmacokinetic study in rats. Minerva Ginecol. 2016 Apr;68(2):99-105.
  3. Pietrzik K et al. Folic acid and L-5-methyltetrahydrofolate: comparison of clinical pharmacokinetics and pharmacodynamics. Clin Pharmacokinet. 2010
  4. Morris MS et al. «Circulating unmetabolized folic acid and 5-methyltetrahydrofolate in relation to anemia, macrocytosis, and cognitive test performance in American seniors». Am J Clin Nutr. 2010